พอดีเช้านี้ผมได้อ่านหนังสือเกี่ยวกับประวัติของเมืองพิษณุโลก จึงทำให้ผมนึกถึงพระเนื้อชินพิมพ์หนึ่งขึ้นมา ที่มีรูปพรรณสัณฐานโดยรอบของแม่พิมพ์อยู่ในลักษณะของใบเสมา องค์ประธานเป็นพระพุทธรูปประทับนั่งปางมารวิชัยประทับเหนืออาสนะฐานบัวสองชั้นตรงกลางคั้นด้วยบัวลูกแก้วหรือเม็ดไข่ปลา มีกรอบซุ้มเรือนแก้วเป็นปริมณฑล นักนิยมสะสมพระเครื่องถวายพระนามพระเครื่องพิมพ์นี้ตามรูปลักษณะว่า พระชินราชใบเสมา
พระชินราชใบเสมาซึ่งอยู่ในความนิยมนั้นเป็นพระเนื้อชินเงินหรือเนื้อชินกรอบ และเป็นชนิดเนื้อชินแก่ตะกั่วก็มีเหมือนกัน แต่จะไม่ปรากฎสนิมแดงแต่อย่างไร พระชินราชใบเสมามีอยู่ด้วยกัน 3 พิมพ์ คือ
พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง พิมพ์เล็ก
พระชินราชใบเสมานั้นเป็นพระเครื่องที่เปิดพบในพระปรางค์รัตนมหาธาตุ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ
ซึ่งประดิษฐานองค์พระพุทธชินราชดังที่เราได้รับรู้กันมาแล้ว พระเครื่องชินราชใบเสมาจึงถูกขนานนามเป็นพระชินราช แต่พระพุทธลักษณะขององค์พระชินราชใบเสมานั้นหาได้เหมือนกับพระพุทธลักษณะ
ของพระพุทธชินราชไม่ ที่เรียกชื่อเพราะอยู่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวัดเดียวกันและมีพุทธลักษณะองค์พระประทับนั่งในซุ้มเรือนแก้วเช่นเดียวกับองค์พระพุทธชินราชมากก่วา พระพุทธชินราชใบเสมาสร้างในสมัย
กรุงศรีอยุทธยา แต่พุทธลักษณะเป็นพระเทวรูปสมัยลพบุรี ปางมารวิชัย ประทับอยู่ในซุ้มใบเสมา แท่นประทับเป็นแท่นบัวครำและบัวหงาย เป็นพระชินเงินหล่อ ด้านหลังขององค์พระเป็นลายผ้ากระสอบค่อนข้างจะละเอียด ลายผ้าที่ปรากฎนี้สามารถจะยึดถือเป็นตำหนิแม่พิมพ์ได้ พระพุทธชินราชใบเสมาจะไม่ค่อยปร่กฎสนิมขาว ส่วนมากจะมีแต่สนิมตีนกาสีดำและขาวเป็นปรอทนวลคราบดินที่จับองค์พระบ้าง แต่ไม่มากนัก เนื้อขององค์พระจะมีผิวระเบิดบ้าง แต่ก็ไม่มากนัก ส่วนใหญ่พระพุทธชินราชใบเสมาที่ส่วยๆ
จะดูเหมือนเป็นพระใหม่มาก นักเล่นส่วนใหญ่จึงต้องจดจำศิลปะแม่พิมพ์ด้านหน้าและด้านหลังเป็นหลัก
อย่างไรก็ตาม พระชินราชใบเสมาเนื่องจากเป็นพระที่อยู่ในความนิยมเป็นอันดับ 1 มาตลอด เวลาเจอพระพุทธชินราชใบเสมาองค์ไดที่ติดไม่ชัดเจนนัก ก็มักจะมีฅนตบแต่งเซาะร่องให้ดูชัดเจนยิ่งขึ้น
เส้นสายการเซาะร่องจึงเป็นเหตุให้ดูศิลปะแม่พิมพ์ขององค์พระเพี้ยนไปบ้าง บางองค์ดูเป็นพระไม่แท้ไปก็มีมากครับ
พระชินราชใบเสมาพิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง พิมพ์เล็กนั้น จะมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันเล็กน้อยเท่านั้นที่เรียกพิมพ์ใหญ่นั้นเพราะศิลปะแม่พิมพ์ดูหน้าใหญ่และลำสันก่วากันเท่านั้นส่วนพิมพ์กลางและพิมพ์เล็กนั้นศิลปะแม่พิมพ์จะดูผอมบางและเล็กลงเล็กน้อยเท่านั้น
สำหรับพระชินราชใบเสมาพิมพ์ฐานสูงนั้น เป็นพระชินราชใบเสมาพิมพ์ใหญ่ แต่ไต้ฐานบัวครำและบัวหงายจะมีฐานเขียงเพิ่มขึ้นอีก สูงประมาณครึ่งหนึ่งของฐานบัวครำและบัวหงาย แต่มีน้อยมากครับ
พระชินราชใบเสมายังปรากฎขึ้นที่เจดีแปดเหลี่ยม จังหวัดสุโขทัย แต่เป็นพระองค์เล็กก่าวกันมาก
และบางๆ ไม่เป็นที่นิยมของฅนในวงการครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น